Promocja filmu „Enigma. Mamy nowiny” w Europie
Zamiast wstępu
Pod koniec 2019 r. Vena Art wyprodukowała dla Fundacji Arma Civitatis film dokumentalny o niezwykłym odkryciu. W archiwach francuskiego ministerstwa obrony odnaleziono zaginiony raport z konferencji kryptologicznej w Pyrach z 1939 r., w trakcie której Polacy przekazali Aliantom wiedzę i urządzenia służące dekryptażowi maszyn Enigma. W filmie o wadze znaleziska, dużej roli Polaków w dekryptażu Enigmy oraz przyczynach wieloletniego ukrywania tego faktu, wypowiadają się eksperci z Wielkiej Brytanii (sir Dermot Turing, bratanek Alana Turinga), prof. Philippe Guillot (kryptolog, wykładowca kryptologii na uniwersytecie w Paryżu) oraz dr Marek Grajek (kryptolog, badacz Enigmy, który odnalazł skrót raportu z Pyr we francuskim archiwum). Unikalna, trójstronna narracja uznanych ekspertów, prestiżowi partnerzy zagraniczni oraz wysoka jakość merytoryczna filmu sprawiają, że jest to znakomity materiał edukacyjny i wizerunkowy. Po oficjalnej premierze w TVP Historia w listopadzie 2019 r., materiał został dystrybuowany do szkół i placówek muzealnych oraz udostępniony w Internecie w polskiej, francuskiej i angielskiej wersji językowej. Projekt jednak nie obejmował promocji samego filmu za granicą. Mimo to bardzo szybko przyszły zapytania dotyczące możliwości opracowania kolejnych wersji językowych filmu.
Na podbój Europy
W związku z dużym zainteresowaniem, film „Enigma. Mamy nowiny” został przygotowany w kolejnych wersjach językowych: niemieckiej, włoskiej i hiszpańskiej. Prace obejmowały przygotowanie tłumaczeń weryfikowanych merytorycznie pod kątem poprawności sformułowań przez specjalistów w dziedzinie kryptologii, matematyki i historii Enigmy oraz opracowanie wersji językowych napisów, plansz i animacji. Następnie w 6 krajach Europy Zachodniej — Włoszech, Niemczech, Hiszpanii, Belgii, Francji i Wielkiej Brytanii, została przeprowadzona intensywna, 3-miesięczna kampania (sierpień–listopad 2020 r.) z wykorzystaniem mediów społecznościowych (YouTube oraz Facebook), a także Google Ads. Projekt zrealizowano z wykorzystaniem zaawansowanej analityki oraz profilowania odbiorcy w odniesieniu do poszukiwanych informacji, polubień, subskrypcji, oglądanych filmów i form aktywności w sieci. Kampania była ukierunkowana na środowiska osób zainteresowanych historią, ciekawostkami świata nauki, II wojną światową, kryptologią, matematyką oraz polityką. W ciągu 90 dni w social mediach wyemitowano kilkanaście milionów zaproszeń zachęcających do obejrzenia filmu na kanale YouTube oraz dedykowanej projektowi stronie enigma.film. Do końca listopada wszystkie wersje językowe filmu obejrzało ponad 600 000 osób.
Przykładowe reklamy enigma.film
Trailer filmu zapraszający do odwiedzenia strony enigma.film
Dlaczego historia Enigmy potrzebuje promocji?
Wkład polskich kryptologów w łamanie szyfru Enigmy od dziesiątek lat budzi kontrowersje, a w kulturze zachodniej jest praktycznie nieznany i pomijany. Odtajnione i udostępnione badaczom w 2016 r. dokumenty opisują kulisy przedwojennej współpracy pomiędzy Francją, Wielką Brytanią i Polską oraz prac polskich kryptologów we Francji w latach 1940–1942, w tym potwierdzenie, że w trakcie pobytu we Francji polscy kryptolodzy zajmowali się również systematycznym łamaniem szyfrów sowieckich.
Największego odkrycia dokonano jednak przypadkiem. Wśród setek odtajnionych dokumentów, uwagę polskiego badacza, dr. Marka Grajka, zwrócił niepozorny opis katalogowy: „notatka techniczna w języku niemieckim”. Pod taką nazwą odnaleziono skróconą kopię zaginionego raportu z konferencji w Pyrach w lipcu 1939 r., w trakcie której Polacy przekazali Aliantom wiedzę i urządzenia służące dekryptażowi Enigmy. Spisana została w języku niemieckim tak, jak oryginał, ponieważ był to wówczas jedyny język wspólny dla polskich, francuskich i brytyjskich ekspertów zajmujących się niemieckimi szyframi. Raport ten wskazuje dokładnie wkład każdej ze stron w prace nad łamaniem szyfru Enigmy oraz opisuje w formie wykazu, co dokładnie przekazali Polacy Aliantom. Stanowi on niepodważalny dowód na to, co polscy historycy starają się dowodzić od lat — Alianci w zakresie prac nad Enigmą jeszcze w lipcu 1939 r. byli w punkcie wyjścia, a wiedza, metodologia i urządzenia przekazane przez Polaków stanowiły absolutny przełom umożliwiający sojusznikom uruchomienie olbrzymiej kryptologicznej machiny, która wpłynęła na wynik wojny. Odkrycie stało się początkiem współpracy pomiędzy naukowcami z Polski, Francji i Wielkiej Brytanii. W Polsce współpraca ta zaowocowała wydaniem w 2017 r. przez Agencję Bezpieczeństwa Wewnętrznego książki pt. „Sztafeta Enigmy. Odnaleziony raport polskich kryptologów” autorstwa dr. Marka Grajka. Książka ta zawiera nawet fotokopię całego raportu przetłumaczonego na trzy języki, jednak została wydana jako wydawnictwo wewnętrzne. Wiedza o dokonaniu tego przełomowego odkrycia wciąż bardzo powoli przedostaje się do świadomości publicznej nawet w Polsce, nie mówiąc o zagranicy. Za sprawą dr. Marka Grajka, sir Dermota Turinga oraz francuskiego kryptologa, prof. Philippe’a Guillot, po raz pierwszy od kilkudziesięciu lat historia Enigmy jest opowiadana ze wspólnej, polsko-francusko-brytyjskiej perspektywy, oddającej w obiektywny i zrozumiały sposób aspekty tej niezwykłej współpracy. W tym kontekście film „Enigma. Mamy nowiny” może stać się jednym z istotnych elementów kształtowania przez Polskę opinii międzynarodowej i wiedzy powszechnej na temat osiągnięć polskiej nauki, wywiadu, współpracy z Aliantami oraz udziału Polski w pokonaniu III Rzeszy.
Strona internetowa enigma.film
